Του Σταύρου Θεοδωράκη
Δεν πιστεύω ότι κανείς ξαφνιάστηκε με τις χρυσές λίρες, τα όπλα και τις σφαίρες που βρήκε η αστυνομία στο «ντου» που έκανε, ξημερώματα Παρασκευής, σε καταυλισμούς των τσιγγάνων.
Οι τσιγγάνοι – που κάποιοι στην Ε.Ε τους ξαναβάπτισαν «Ρομά», χαρακτηρισμός που προκαλεί γέλιο στους ίδιους – είναι εδώ και χρόνια στο απόλυτο περιθώριο. Άλλοι έχουν καταφύγει στην επαιτεία, κάποιοι ζουν με απάτες και αρκετοί, όπως δείχνουν πλέον τα στοιχεία, έχουν ενταχθεί σε εγκληματικές συμμορίες. Είναι το ίδιο πρόβλημα που έχει και η Γαλλία αλλά και χώρες του «βορρά».
Την δεκαετία του ’90, οι μετανάστες πήραν την θέση των τσιγγάνων στα χωράφια και από τότε άρχισε ο κατήφορος. Τις επόμενες δεκαετίες, συμμορίες τσιγγάνων που δρούσαν στα (άλλα) Βαλκάνια βρήκαν καταφύγιο σε καταυλισμούς δικών μας τσιγγάνων και άρχισε η ώσμωση… Οι «κλέφτες ποδηλάτου», μέσα σε λίγα χρόνια προήχθησαν σε αξιωματούχους του εγκλήματος με τις χρυσές καδένες τους και τα γυαλιστερά τους τσιπ, να δείχνουν τον δρόμο στους περιθωριοποιημένους έτσι κι αλλιώς, ομόφυλους τους.
Και έγινε μαγκιά οι πιτσιρικάδες των καταυλισμών να εφορμούν από τους καταυλισμούς για να πετάξουν, για την πλάκα τους, πέτρες και μολότοφ στα ΙΧ αλλά και τα λεωφορεία.
Και όσοι δεν πήραν όπλα, αναβάθμισαν τις απάτες τους. Είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα κάποιων τσιγγάνων – που οι περισσότεροι είναι λειτουργικά αναλφάβητοι – να παριστάνουν τους εφοριακούς, τους μεσίτες ή τους υπαλλήλους πρόνοιας. Να μπαίνουν σε σπίτια, ηλικιωμένων κυρίως, και να φεύγουν με τσάντες τα κλοπιμαία.
Τι κάνουμε λοιπόν;
Πέρα από τις αστυνομικές επιχειρήσεις μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο;
Για να σπάσουν τα γκέτο στην Αττική, την Θεσσαλονίκη, την Καρδίτσα, την Αχαΐα, την Λαμία, την Θήβα… χρειάζεται ένα συνολικό σχέδιο έξω από την πεπατημένη.
Στόχος πρέπει να είναι η εκπαίδευση, η απασχόληση και η νομιμοποίηση της καθημερινότητας τους. Η ένταξη τους δηλαδή και όχι η αφομοίωση τους και η ανάδειξη άλλων προτύπων στους καταυλισμούς.
Άδειες στους πλανόδιους πωλητές και να μπορούν να πάρουν δίπλωμα οδήγησης, με προφορικές εξετάσεις για να μην παίζουν συνεχώς κρυφτούλι με τα περιπολικά. Να υποχρεωθούν οι οικογένειες – με κίνητρα αλλά και κυρώσεις – να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Να δίνονται υποτροφίες φοίτησης σε Λύκεια για τα ελάχιστα έτσι και αλλιώς τσιγγανάκια που καταφέρνουν να τελειώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση. Και να μπει εθνικός στόχος σε κάθε ένα από τα 100 καταγεγραμμένα σημεία της επικράτειας που ζουν τσιγγάνοι σε άθλιες συνθήκες, το 5% να έχει μόνιμη απασχόληση. Και το 5% σε δύο χρόνια να γίνει 10%. Δουλειές στους δήμους, στην αστυνομία (ναι στην αστυνομία!) αλλά και – με κίνητρα – σε ιδιωτικές εταιρίες. Δεν μπορεί να μην υπάρχει ούτε ένας εργαζόμενος τσιγγάνος – ούτε ένας, για δείγμα! – σε τόσες και τόσες παραγωγικές μονάδες, σε βιομηχανικές περιοχές που συνορεύουν με καταυλισμούς χιλιάδων τσιγγάνων.
Πάντα οι τσιγγάνοι θα ζουν στην «άκρη της πόλης»… «Γιατί τους κυνηγάμε», θα πουν τα «κινήματα», «για το σκάνε πιο εύκολα», θα πουν οι αστυνομικοί, «γιατί οι τσιγγάνοι δεν έχουν τόπο», θα πουν οι ποιητές…. Το θέμα είναι εκεί στην «άκρη της πόλης» να μην συνεχίσει να είναι μονόδρομος η παρανομία. Μπορούμε να το τολμήσουμε;
