Υπάρχει κάτι που (πρέπει να) φοβάται ο Κυριάκος Μητσοτάκης;

Ο καταιγισμός των ερευνών κοινής γνώμης της τελευταίας εβδομάδας επιβεβαίωσε τη συνεχιζόμενη εκλογική κυριαρχία της ΝΔ, δύο πλέον μήνες μετά τις ανακατατάξεις στον χώρο της αντιπολίτευσης. Εκλογές νέων ηγεσιών, διασπάσεις κομμάτων και αλλαγή φρουράς στον θεσμικά βαρύνοντα ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης ωστόσο δεν φαίνονται να μεταβάλουν ραγδαία τον συσχετισμό ισχύος με τη ΝΔ. Το ΠΑΣΟΚ και τα κόμματα που προέκυψαν από τις δύο διασπάσεις του τελευταίου χρόνου στον ΣΥΡΙΖΑ αθροίζουν περίπου 30%, ποσοστό απολύτως συγκρίσιμο με αυτό που άθροιζαν και πριν από έναν χρόνο. Είναι αλήθεια πως η απήχηση της ΝΔ μοιάζει να είναι ελαφρώς πιο περιορισμένη σε σύγκριση με την περυσινή και δεν ξεπερνά το 30%, κυρίως λόγω της εδραίωσης της απήχησης των κομμάτων του «υπερδεξιού χώρου» σε ένα άθροισμα της τάξης του 20%. Υπάρχει όμως κάτι που θα μπορούσε να μειώσει την εκλογική επιρροή της ΝΔ στο κοντινό μέλλον;

Στη δημόσια σφαίρα έχουν καταγραφεί πολλές και διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα αυτό. Από την προάσπιση των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών και την πολιτική ήπιας προσέγγισης με την Τουρκία έως τα κενά στη διερεύνηση του σκανδάλου των υποκλοπών και την κακή κατάσταση των δημόσιων νοσοκομείων. Παρότι όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να συνδεθούν με την απώλεια ψήφων για τη ΝΔ, στην πράξη δεν αναγνωρίζονται από τους πολίτες ως επαρκείς αιτίες μείωσης της επιρροής του κόμματος. Σύμφωνα με τα ευρήματα της ερευνητικής πλατφόρμας ‘People of Greece’ της εταιρείας QED, κανένας από τους παραπάνω λόγους δεν συγκέντρωσε πάνω από 5% απαντήσεων στο σχετικό ερώτημα.

Ακόμα και η διαγραφή Σαμαρά και η συνεπαγόμενη εικόνα ρήξης μεταξύ της ηγεσίας Κυριάκου Μητσοτάκη και του δεξιού άκρου του κόμματος δεν συγκέντρωσε στην έρευνα ένα πολύ υψηλό ποσοστό απαντήσεων (22%) ως αιτία δυνητικής μείωσης της απήχησης του κόμματος. Ο κίνδυνος του πληθωρισμού και της ακρίβειας -ένας επίσης συχνά αναφερόμενος κίνδυνος για όλες τις κυβερνήσεις- καταγράφεται στην έρευνα με ισχυρό ποσοστό (32%) ως πιθανή αιτία μείωσης της επιρροής της ΝΔ. Πρόκειται βέβαια για έναν παράγοντα που οι κυβερνήσεις παραδοσιακά χειρίζονται επιτυχώς λίγους μήνες πριν από τις κάλπες, πλειοδοτώντας σε υποσχέσεις με άμεσο όφελος στην τσέπη των νοικοκυριών. Υπό αυτήν την έννοια, ο κίνδυνος της ακρίβειας είναι διαχειρίσιμος από ένα κυβερνητικό κόμμα που γνωρίζει πώς να κερδίζει τις προσδοκίες ενός εκλογικού σώματος βραχείας μνήμης.

Η έρευνα της QED αποκαλύπτει όμως έναν ίσως λησμονημένο κίνδυνο για τη ΝΔ: τη μη απόδοση ευθυνών για το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Ένας στους τρεις ψηφοφόρους επέλεξαν αυτό το ζήτημα ως πιθανότερη αιτία μείωσης της εκλογικής επιρροής της, με το ποσοστό να φτάνει μάλιστα στο 50% μεταξύ των ψηφοφόρων κάτω των 35 ετών. Οι νίκες της ΝΔ στις διπλές εκλογές του 2023 δημιούργησαν την εντύπωση ότι το νωπό ακόμα τότε στη μνήμη συμβάν δεν επηρέασε διόλου τις προτιμήσεις των εκλογέων. Ωστόσο, η έντονη συναισθηματική φόρτιση που το ζήτημα συνεχίζει να προκαλεί λόγω του μεγέθους της τραγωδίας, λόγω της εγγύτητας του συμβάντος με τον μέσο πολίτη και επιβάτη των τρένων της κεντρικής γραμμής της χώρας, αλλά και λόγω του συνεχιζόμενου νομικού αγώνα των θυμάτων από τους συγγενείς τους, έχει δημιουργήσει ένα πολύ συμπαγές αίτημα δικαίωσης στην κοινή γνώμη. Μπορεί να μην έχει βρει ακόμα την οδό έκφρασής του, όμως ένα τέτοιο αίτημα δείχνει ικανό να αποσταθεροποιήσει τη ΝΔ, ειδικά στην περίπτωση που μετά το τέλος της δικαστικής διερεύνησης, ο μέσος πολίτης αισθανθεί ότι δικαιοσύνη δεν απονεμήθηκε. Δεδομένου ότι ο διαχωρισμός των εξουσιών δεν είναι τεκμηριωμένος στα μάτια της κοινής γνώμης, η τραγωδία των Τεμπών φαίνεται πως θα ακολουθεί την κυβέρνηση της ΝΔ για πολλά ακόμα χρόνια.

Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας