Ο διχασμός για τον Κώστα Σημίτη

«Πίστευα ότι με ανθρώπους σαν τον Σημίτη στο τιμόνι όλα μπορούν να μπούνε σε μια τάξη. Κάποιος να δίνει κατευθύνσεις και μετά αυτός ο κάποιος να παρακολουθεί αν οι κατευθύνσεις τηρούνται. Μου φαινόταν και λογικό και εφικτό. Τότε. Με τον καιρό συνειδητοποίησα ότι αυτός ο κάποιος δεν μπορεί να υπάρξει στην Ελλάδα. Αφού δεν τα κατάφερε ούτε ο Σημίτης, κανείς δεν θα τα καταφέρει». Αυτή είναι η Κατερίνα. Μια από εκείνες της ψηφοφόρους που κάποτε αγάπησαν τον ορθολογισμό και τη μεθοδικότητα του Κώστα Σημίτη. Δεν ανήκει στην πλειονότητα που αποδίδει στον εκλιπόντα πρώην πρωθυπουργό πλήθος αρνητικών χαρακτηρισμών, αλλά σε μια μειονότητα που ωστόσο τον θαύμαζε γιατί είδε σε αυτόν μια διαφορετική νοοτροπία στην άσκηση της πολιτικής.

Τα δύο αυτά κομμάτια του εκλογικού ακροατηρίου δεν πρόκειται να ομονοήσουν πολιτικά ποτέ και σε τίποτα. Γιατί βλέπουν την πολιτική διαφορετικά. Οι περισσότεροι ως παιχνίδι ανταγωνισμού, κάτι που μοιραία αφήνει χώρο σε συναισθήματα όπως η υπεροψία, η εκδίκηση ή η φιλαυτία. Οι λιγότεροι βλέπουν την πολιτική ως πρόκληση συνεργασίας προκειμένου να βρεθεί μια κοινή συνισταμένη, κάτι που στερεί χώρο από τα συναισθήματα και καθιστά τελικά την πολιτική ανιαρή.

Ο Κώστας Σημίτης υπήρξε υπέρμαχος της δεύτερης «σχολής σκέψης» και ως τέτοιος εκτιμήθηκε από όσους μοιράζονταν την ίδια προσέγγιση στην πολιτική. Για τον λόγο αυτό, ως πολιτικός, δεν λατρεύτηκε. Ο συμβιβασμός, η εξαντλητική σκέψη, ο ήπιος τόνος, δεν μπορούν να συνεπάρουν συναισθηματικά. Αντιθέτως όμως, μπορούν να εκληφθούν ως ηχηρά μειονεκτήματα από εκείνους που βλέπουν την πολιτική ως παιχνίδι ανταγωνισμού. Το τελευταίο ερμηνεύει και την ένταση του διχασμού που παρατηρήθηκε στη δημόσια σφαίρα, με αφορμή τις αποτιμήσεις της πολιτικής του διαδρομής τις ημέρες που ακολούθησαν τον θάνατό του.

Ένας διχασμός που δεν μπορεί να γεφυρωθεί -ούτε και να κατανοηθεί από τους μεν και τους δε- για τον απλούστατο λόγο ότι οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης των πολιτικών. Όσοι βλέπουν τον Κώστα Σημίτη ως τον άριστο, με τα δικά τους κριτήρια, πάντως θα δυσκολευτούν να βρούνε τον αντικαταστάτη του. Η λιτότητα, η ψυχρότητα και η εξ αυτών των δύο στοιχείων προερχόμενη οργανωτικότητα είναι εξαιρετικά σπάνια χαρακτηριστικά για τους Έλληνες πολιτικούς και όσοι εκλογείς τα αναζητούν βρίσκονται συχνά σε αδιέξοδο. Ένα αδιέξοδο που τους αφήνει συχνά μακριά από τις κάλπες.

Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας

*Το αρχικό απόσπασμα προέρχεται από τη συλλογή διηγημάτων του Γ. Κωνσταντινίδη με τίτλο «μόλις αποφάσισα» (Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις, 2021).