Ας μας δανείσουν τα Γλυπτά

Μετά την απρέπεια του τέως πρωθυπουργού Σούνακ, ο οποίος ακύρωσε τη συνάντηση με τον Μητσοτάκη εξαιτίας των Γλυπτών του Παρθενώνα, είναι φυσιολογική η σημασία που δώσαμε στην προχθεσινή συνάντηση με τον Στάρμερ. Ο οποίος επισφράγισε με τον πιο επίσημο τρόπο τη μεταστροφή της ατμόσφαιρας. «Ο,τι αποφασίσει το Βρετανικό Μουσείο, η κυβέρνηση θα το δεχθεί». Μεταστροφή από την πλευρά της βρετανικής πλευράς, μεταστροφή όμως και από την πλευρά της ελληνικής. Ας μην ξεχνάμε ότι όταν η Μελίνα Μερκούρη εκφώνησε την περίφημη ομιλία της στην UNESCO, ήταν σαν να κήρυσσε πολιτισμικό πόλεμο κατά της αποικιοκρατίας. Ενα χρόνο μετά, στο βρετανικό κοινοβούλιο ψηφίσθηκε ο νόμος για την απαγόρευση εξαγωγής πολιτισμικών θησαυρών από τη χώρα. Η προτομή της Μελίνας κοσμεί την αρχή της Διονυσίου Αρεοπαγίτου και η φωτογραφία της, με το φουλάρι Hermès μπροστά στον Παρθενώνα, υποδέχεται τους επισκέπτες στον σταθμό Ακρόπολης. Η εθνική μακαρίτισσα δεν ξεκίνησε τον αγώνα για την επιστροφή των Γλυπτών. Η υπόθεση ξεκίνησε από τον 19ο αιώνα. Ως και ο Καβάφης έχει γράψει κείμενο για το ζήτημα. Η Μελίνα όμως πρόσθεσε στη διεκδίκηση το άλας του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνος.

Τη συνταγή της ακολούθησαν και οι διάδοχοί της, χωρίς την αίγλη της. Από το 1983 που εκφώνησε την ομιλία της έως το 2009 που εγκαινιάσθηκε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης δεν είχαν αλλάξει και πολλά. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς θεώρησε την τελετή των εγκαινίων ως μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να θέσει το θέμα του επαναπατρισμού των Γλυπτών στους υψηλούς προσκεκλημένους του. Μόνο που ο ένας μετά τον άλλον, από τον Σαρκοζί έως τον Μουμπάρακ, ακόμη και τον Μπερλουσκόνι, δήλωναν κώλυμα. Γιατί άραγε; Μήπως επειδή δεν ήθελαν να συμμετάσχουν σε μια τελετή που θα καταδίκαζε τη Μεγάλη Βρετανία; Η Ελλάδα κατάφερε να μετατρέψει ένα γεγονός που θα μπορούσε να έχει διεθνή ακτινοβολία σε μια περιφερειακή παράσταση βαλκανικού ενδιαφέροντος. Θεωρώ ότι το σημαντικότερο βήμα που έγινε από την Ελλάδα είναι η εγκατάλειψη της ρητορικής αντιπαλότητας με τη Βρετανία. Δεν ξέρω πώς αυτό διατυπώνεται νομικά, ξέρω όμως πώς εκφράζεται πολιτικά. Η Ιστορία ανήκει στην Ιστορία. Τα αετώματα και η ιωνική ζωφόρος του Παρθενώνα έχουν επιβιώσει κοντά δύο αιώνες στο Βρετανικό Μουσείο. Ως έργα τέχνης, όμως, ανήκουν στο αρχιτεκτόνημα που τα δημιούργησε. Θέλουν να μας τα δανείσουν; Ας μας τα δανείσουν. Και η σημερινή κυβέρνηση δίνει το στίγμα. Ο επαναπατρισμός των Γλυπτών είναι θέμα συμφωνίας ανάμεσα σε δύο έθνη που συμμετέχουν στον ίδιο πολιτισμό.