Η διακυβέρνηση Τραμπ, η κλιματική αλλαγή και η πράσινη μετάβαση

O Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα διατυπώσει την άποψη ότι «η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη απάτη όλων των εποχών», ενώ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας δεσμεύθηκε για περισσότερες εξορύξεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, γεγονός που θα προσθέσει 4 ακόμα δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μέχρι το 2030, με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής.

Είναι κατά συνέπεια εύλογες οι ανησυχίες που καταγράφονται για το κατά πόσο η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ θα σεβαστεί τις δεσμεύσεις της τρέχουσας κυβέρνησης για κλιματική ουδετερότητα το 2050, αν θα τηρήσει τη δέσμευση των ΗΠΑ για οικονομική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες ΄χώρες ώστε να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αν πράγματι θα καταργήσει τις επιδοτήσεις για πράσινη ενέργεια όπως επίμονα δηλώνει. Αλλά και για το αν θα αποχωρήσουν (εκ νέου) οι ΗΠΑ από τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, όπως δηλαδή είχε γίνει το 2020, κατά τη διάρκεια της 1ης θητείας του νέου Προέδρου, γεγονός που θα αποδυναμώσει σημαντικά τη σημασία των πολυμερών διαπραγματεύσεων που εξελίσσονται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Οι ανησυχίες εντείνονται από το γεγονός ότι αν όλα αυτά τελικά συμβούν, θα είναι κατά το δεύτερο ήμισυ της τρέχουσας δεκαετίας που θεωρείται, από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας, ως η πιο κρίσιμη δεκαετία για την επιβράδυνση του ρυθμού θέρμανσης του πλανήτη.

Σε μία άλλη ανάγνωση της κατάστασης που διαμορφώθηκε με τις πρόσφατες εκλογές στις ΗΠΑ, η διακοπή της επενδυτικής άνοιξης 2020-2024 για την πράσινη μετάβαση, όπως αυτή στηρίχθηκε στο νόμο Bipartisan Infrastructure του 2021 και στο Inflation Reduction Act (IRA) του 2022, θα αποτελούσε μία επικίνδυνη κίνηση για τη σταθερότητα της αμερικανικής οικονομίας και κατά συνέπεια μία παράλογη πολιτική απόφαση. Άλλωστε στο διάστημα 2021-2024 δρομολογήθηκαν πράσινες επενδύσεις για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ύψους 370 δισ δολ. -με αποτέλεσμα το 30% της ηλεκτρικής ενέργειας να παράγεται από τον ήλιο και τον άνεμο -καθώς και επενδύσεις 75 δισ. δολ. για την κατασκευή δικτύων ενέργειας, για το πρασίνισμα των μεταφορών (ηλεκτρικά αυτοκίνηση και μπαταρίες) και για καθαρές τεχνολογίες στη βιομηχανία. Η διακοπή αυτών των επενδυτικών σχεδίων, που είναι ήδη σε λειτουργία, θα οδηγήσει σε ύφεση την αμερικανική οικονομία και σε σημαντική απώλεια θέσεων εργασίας, επιπτώσεις που καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αγνοήσει.

Τέλος, ο «πόλεμος» των δασμών που εκτιμάται ότι θα ξεσπάσει μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, και για προϊόντα που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση, είναι βέβαιο ότι θα επιβαρύνει το μέσο Αμερικανό καταναλωτή, που ήδη δέχεται σημαντικές οικονομικές πιέσεις αλλά και ότι θα κοστίσει θέσεις εργασίας λόγω του περιορισμού του εξαγωγικού εμπορίου των ΗΠΑ προς την Κίνα.

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, η προς το παρόν αμήχανη Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να ενισχύσει τις δράσεις της για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του πράσινου υδρογόνου και άλλων εναλλακτικών καυσίμων, και παράλληλα:

-Να εξαλείψει το lock in στο οποίο έχει περιέλθει σήμερα με τις ΗΠΑ (λόγω της εξάρτησης σε εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου) και να καταστεί ενεργειακά αυτόνομη,

-Να διαθέσει για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, το σύνολο ή μέρος των πόρων (ύψους 1 τρισ. ευρώ ανά έτος) που σήμερα δαπανούν τα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. για την προμήθεια ορυκτών καυσίμων,

-Να στηρίξει την ευρωπαϊκή βιομηχανία μέσω της πράσινης ανάπτυξης και της στροφής στην καθαρή ενέργεια,

-Να επαναφέρει στο παραγωγικό της μοντέλο δράσεις που σήμερα καλύπτονται από τις ΗΠΑ ή (και κυρίως) από χώρες στην Ασία, με αποτέλεσμα να διαμορφώνονται αλυσίδες εφοδιασμού που είναι ευάλωτες σε γεωπολιτικές ισορροπίες και τέλος,

-Να ενισχύσει την έρευνα και την καινοτομία, ιδιαίτερα σε τομείς που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη και που σήμερα κυριαρχούνται από τις ΗΠΑ και την Κίνα.