Μαδώντας τη μαργαρίτα της Προεδρίας

Η ταυτότητα της παραδοσιακής κεντροδεξιάς στην Ευρώπη παρέμενε πάντα λιγότερο συνεκτική από αυτήν των υπολοίπων κομματικών οικογενειών, εν μέρει λόγω της εκ φύσεως αμυντικής θέσης της έναντι των εκάστοτε διεκδικήσεων της αριστεράς και εν μέρει λόγω της πάλης μεταξύ των στοιχείων του συντηρητισμού, του φιλελευθερισμού και της χριστιανοδημοκρατίας στο εσωτερικό της. Στην Ελλάδα, αυτή η απουσία συμπαγούς ταυτότητας του κόμματος-εκπροσώπου τηςκεντροδεξιάς, της ΝΔ, υπήρξε εντονότερη, ως φυσική συνέπεια του δικομματισμού που μοιραία στρέφει την προσοχή των πολιτικών παικτών σε εκλογικούς και μόνο στόχους. Όταν υπαρξιακός στόχος σου είναι η εκλογική νίκη, τότε κανείς δεν περισσεύει.

Η ΝΔ πορεύτηκε σε αυτόν τον δρόμο εδώ και πενήντα χρόνια -με μικρή ίσως εξαίρεση την ιδεολογικά καθαρότερη περίοδο της διακυβέρνησης υπό τον Κώστα Μητσοτάκη- επιχειρώντας να καλύπτει σε «ισόποσες δόσεις» τόσο τα συντηρητικά ένστικτα, όσο και κάποιες φιλελεύθερες ανησυχίες, χωρίς φυσικά να αρνείται τα κεκτημένα του κράτους πρόνοιας που στηρίζει ανεπιφύλακτα η ευρωπαϊκή χριστιανοδημοκρατία. Ωστόσο, με δεδομένο τον δευτερεύοντα ρόλο των προγραμματικών θέσεων των κομμάτων στη διαμόρφωση των εκλογικών προτιμήσεων, η προσπάθεια εξισορρόπησης μεταξύ διαφορετικών ταυτοτήτων αντικαθίσταται από ένα κυνήγι τακτικισμών που μεταφράζονται μετά σε «τεκμήρια» συντηρητικών ή φιλελεύθερων γονιδίων.

Δηλώσεις ή αναρτήσεις με κρυμμένα νοήματα, επισκέψεις με συμβολισμούς, προσχωρήσεις ή διαγραφές βουλευτών, στήριξη ή και εγκατάλειψη θεσμικών παραγόντων. Η ισορροπία μεταξύ συντηρητισμού και φιλελευθερισμού περνά, για την ελληνική κεντροδεξιά, μέσα από την πολιτική επικαιρότητα.

Κεντρικό στοιχείο αυτής της επικαιρότητας είναι την περίοδο αυτή η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτιμά για την ώρα τη σιωπή, επιχειρώντας να κρατήσει ανοιχτές τις πόρτες και στο συντηρητικό ακροατήριο που θα επιθυμούσε εντόνως την αποχώρηση της Κατερίνας Σακελλαροπούλου από τη θέση -ως τιμωρία για τη διαβόητη συμμετοχή της στην επινίκια έξοδο μετά την ψήφιση του νόμου για την ισότητα στον γάμο- αλλά και στο κοινωνικά φιλελεύθερο ακροατήριο που βλέπει στο πρόσωπο της σημερινής Προέδρου μια μετριοπαθή και ενωτική παρουσία. Στον εκλογικό κορμό της ΝΔ, τα δύο αυτά ακροατήρια δείχνουν να είναι ίσου μεγέθους. Σύμφωνα με τα ευρήματα της εβδομαδιαίας έρευνας People of Greece της εταιρείας QED, ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους της ΝΔ δηλώνουν ότι η μη ανανέωση της θητείας της σημερινής Προέδρου θα τους ικανοποιούσε «γιατί η ΝΔ θα εγκατέλειπε μια γυναίκα που δεν τίμησε τον θεσμό», ενώ ένας στους έξι ψηφοφόρους δηλώνουν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα τους ντρόπιαζε «γιατί η ΝΔ θα εγκατέλειπε μια γυναίκα που τίμησε τον θεσμό». Είναι εμφανές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης στέκεται μπροστά στο κλασικό δίλημμα της ελληνικής κεντροδεξιάς: να επιλέξει τον τακτικισμό που θα δώσει συντηρητικούς ή φιλελεύθερους πόντους;

Μπορεί οι μισοί ψηφοφόροι της ΝΔ να στέκονται αδιάφοροι απέναντι στην οποιαδήποτε εξέλιξη, δηλώνοντας κυνικά ότι «αυτά είναι παιχνίδια της πολιτικής», όμως τα άλλα δύο κομμάτια του κοινού της ΝΔ είναι τα πλέον ενεργά πολιτικά και εκείνα που έχουν μάθει να διαμορφώνουν τις επιλογές τους στη βάση των τακτικισμών. Το «μάδημα της μαργαρίτας» μπορεί λοιπόν να είναι δικαιολογημένο επικοινωνιακά. Δεν είναι όμως δικαιολογημένο πολιτικά. Εξισώνοντας τη διαδικασία στελέχωσης ενός μονοπρόσωπου θεσμού με τα μεταγραφικά σενάρια τηλεοπτικών παρουσιαστών ή ποδοσφαιρικών αστέρων, τον απαξιώνεις. Και στην εποχή της γιγάντωσης του πολιτικού κυνισμού, αυτό είναι εγκληματικό.

Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας