Έχουν τελειώσει τα μνημόνια;

Έχει τελειώσει η περίοδος του αποπληθωρισμού -όταν έπεφταν οι αξίες της εργασίας, των επιχειρήσεων και της γης, μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους; Κι έχουμε βγει από τα μνημόνια και τους περιορισμούς τους; Και ναι και όχι.

Η περίοδος του αποπληθωρισμού έχει τελειώσει και οι περιορισμοί μνημονιακού χαρακτήρα έχουν λήξει, με μία εξαίρεση: Τη μισθωτή εργασία. Κατά μία έννοια, ο αποπληθωρισμός δεν έληξε ποτέ γι’ αυτήν, η αγοραστική δύναμη του μισθού εξακολουθεί να μειώνεται, αν και αυτή τη φορά όχι γιατί όλες οι αξίες πέφτουν μαζί, αλλά γιατί αυξάνονται όλες οι άλλες. Αφετέρου, στο πνεύμα των αυστηρών μνημονιακού χαρακτήρα περιορισμών, οι συλλογικές διαπραγματεύσεις διατηρούνται εν πολλοίς στον πάγο -κάτι σαν μουσειακό έκθεμα, να θυμίζει, λες, τα παλιά.

Εξηγούμαι:

Πρώτον: Το 2009, καθ’ ημάς το μέσο ετήσιο εισόδημα από μισθωτή εργασία ήταν 21.191 ευρώ, αντιστοιχούσε στο 80% του μέσου όρου της Ε.Ε (26.384 ευρώ). Πέρυσι, ήταν 17.813 ευρώ, 16% κάτω από το 2009, και αντιστοιχούσε στο 47% περίπου του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Στην άλλη Ευρώπη οι μισθοί έχουν αυξηθεί 44% αυτά τα χρόνια, καθ’ ημάς έχουν μειωθεί –ενώ, αντιθέτως, έχουν απογειωθεί οι αξίες της γης, των ακινήτων και τα επιχειρηματικά κέρδη. Σε αποκλίνουσα πορεία από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, 15 χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης χρέους, το καθ’ ημάς μέσο πραγματικό ωρομίσθιο ανά ώρα εργασίας είναι το χαμηλότερο στην ΕΕ των 27 -κάτω και από εκείνο της Βουλγαρίας, λέει το ΚΕΠΕ.

Δεύτερον: Αποκλίνουμε από την Ευρώπη και στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συλλογικών συμβάσεων. Σύμφωνα με τη σχετική ευρωπαϊκή οδηγία, πρέπει να καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις το 80% των μισθωτών κάθε χώρας της ΕΕ και, αν αυτό δεν συμβαίνει, κάθε χώρα οφείλει να κάνει ό,τι πρέπει για να προσεγγίσει αυτόν το στόχο. Καθ’ ημάς, ωστόσο, όχι μόνο δεν ενισχύονται οι συλλογικές διαπραγματεύσεις αλλά απαγορεύονται ακόμα και για τον προσδιορισμό του κατώτατου μισθού. Παρά την αντίθετη θέση της ΓΣΕΕ και του ΣΕΒ, αυτές οι διαπραγματεύσεις αντικαθίστανται από έναν αλγόριθμο –από ένα απλό εργαλείο.

Ο αλγόριθμος είναι το κερασάκι στην τούρτα. Διασφαλίζει ότι οι κατώτατοι μισθοί απαγορεύεται να αυξηθούν πάνω από τον πληθωρισμό και τη γενική εξέλιξη της παραγωγικότητας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Η τούρτα είναι η φτηνή εργασία. Η μισθωτή εργασία ήταν αυτή που σήκωσε το μεγάλο βάρος της κρίσης, με την απαξίωση των μισθών αποκαταστάθηκε η τρωθείσα ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Στη συνεχιζόμενη μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών οφείλεται βασικά και σήμερα αυτό που -καθ’ υπερβολή…- αποκαλείται ανάπτυξη: Ο τουρισμός, όλες οι παραδοσιακού τύπου υπηρεσίες, οι κατασκευές. Έντασης (φτηνής) εργασίας είναι και ο όγκος των ελληνικών εξαγωγών.

Διά ταύτα: Πίσω από κάποια δέκατα της μονάδας που η μεγέθυνση της οικονομίας μας ξεπερνά άλλες ευρωπαϊκές, υπάρχει μια διαφορά ποιότητας σε παραγωγικές δομές και πρακτικές. Αυτές είναι οι κρίσιμες μεταβλητές που προσδιορίζουν τη θέση στο διεθνή καταμερισμό εργασίας και διαμορφώνουν το αύριο. Η ανάπτυξη που έχει μέλλον είναι αυτή που στηρίζεται στη γνώση και στην καινοτομία, ήτοι στην ακριβή εργασία. Η Ελλάδα βαδίζει σε αντίθετη κατεύθυνση. Αποκλίνει από την άλλη Ευρώπη τόσο στην εξέλιξη της αμοιβής της εργασίας όσο και –πολύ σημαντικό- στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συλλογικές συμβάσεις. Γι’ αυτά ισχύει ο αποπληθωρισμός και το καθεστώς των μνημονίων. Πόσο «κανονικό» είναι αυτό;..