Ανατριχιαστική Ευχαρίστηση: Το μυστικό του ASMR

Μια νύχτα, κάνοντας, το γνωστό σε όλους, ατελείωτο scroll στο Instagram για να κερδίσω τη μάχη με την αϋπνία, έπεσα πάνω σε κάτι που μου τράβηξε την προσοχή. Ξεκίνησα επιτόπου να το ψάχνω. Πέρασε πάνω από μια ώρα, να διαβάζω ό,τι άρθρο σχετικό υπήρχε, ανακαλύπτοντάς ένα νέο κόσμο. Ο λόγος για το ASMR, τα αρχικά για το Autonomous Sensory Meridian Response. Στα ελληνικά, Αυτόνομη Αισθητήρια Ανταπόκριση Μεσημβρινών. Σε απλά ελληνικά, το μυρμήγκιασμα, ένα όμορφο, περίεργο και ανεξήγητο συναίσθημα, το οποίο ξεκινά συχνά από το κεφάλι, πίσω από το λαιμό, διαπερνώντας τη σπονδυλική στήλη σαν κύμα ενέργειας.

Όπως στα καρτούν, στις γάτες ή στους σκύλους που τους σηκώνεται η τρίχα σε ολόκληρη τη ραχοκοκαλιά. Υπάρχουν μερικοί, που το συναίσθημα αυτό το συγκρίνουν με τη συναισθησία, τη νευρολογική δηλαδή ανάμιξη των αισθήσεων. Να βλέπεις τους ήχους, να ακούς τις μυρωδιές, να την ακούς γενικά! Η συναισθησία συνήθως, συναντάται ως σύμπτωμα σε άτομα με αυτισμό. Για τους υπόλοιπους, μπορεί να επιτευχθεί με ψυχοτρόπες ουσίες. Το ASMR όμως, είναι σίγουρα ένα καθαρό και αβίαστο συναίσθημα.

΄Όμως γιατί η εμπειρία αυτή, συνοδευόταν στα άρθρα που διάβαζα, από τίτλους του τύπου, φτάσατε στο περίεργο μέρος του διαδικτύου; Η αίσθηση αυτή, ενεργοποιείται από τον εγκέφαλο, όταν σε συνδυασμό με την εικόνα, ακούει κάποιους κοσμικούς ήχους. Αυτοί είναι που πυροδοτούν το συναίσθημα. Οι πιο συνηθισμένοι από αυτούς είναι οι ήχοι του στόματος, όπως είναι οι ψίθυροι, το μάσημα φαγητού, το μουρμουρητό, αλλά και ήχοι από συσκευασίες που τσαλακώνονται, το γύρισμα σελίδων βιβλίου, ο ήχος των νυχιών που χτυπούν πάνω σε επιφάνειες, το σπάσιμο φυσαλίδων από πλαστικά περιτυλίγματα. Εντάξει σε ποιον δεν αρέσει αυτό;

Η εικόνα που συνοδεύει τέτοιους ήχους είναι μικρότερης σημασίας, καθώς ο πραγματικός πρωταγωνιστής είναι ο ήχος. Το αποτέλεσμα; O νους ηρεμεί, το άγχος καταπραΰνεται -αν δεν εξαφανίζεται-, η συγκέντρωση ενισχύεται. Μια αίσθηση ευχάριστη και ηρεμιστική που καταλήγει να σου προσφέρει συνολικά, ευεξία.

Σίγουρα προδίδω το πόσο boomer είμαι, ανακαλύπτοντας τώρα τον όρο, καθώς το φαινόμενο δεν είναι καθόλου νέο. Τα βίντεο ASMR στα κοινωνικά δίκτυα και σε πλατφόρμες όπως το YouTube έχουν γνωρίσει άνοδο από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, πλέον είναι viral, συγκεντρώνοντας πολλά εκατομμύρια προβολές. Αυτό αναμφίβολα, το καθιστά ένα παγκόσμιο φαινόμενο.

Ωστόσο για να με υπερασπιστώ, το συναίσθημα, μου ήταν γνώριμο, ο όρος όμως, παντελώς άγνωστος. Οι λόγοι που με εντυπωσίασε ο κόσμος του ASMR, ήταν κυρίως δύο. Πρώτον, γιατί πάντα με γοήτευε η λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου, η πολυπλοκότητα του και οι ανεξερεύνητες δυνατότητες του. Δεύτερον, γιατί ποτέ δε μπορούσα να φανταστώ, πως τα social media μπορούν να προσφέρουν κάτι τόσο πολύτιμο και δύσκολο, που πολλοί το πετυχαίνουν με διαλογισμό στην καλύτερη, με φάρμακα ή καταχρήσεις στη χειρότερη. Εννοώ, έχω πολλάκις ακούσει για τις αρνητικές επιδράσεις και επιπτώσεις της χρήσης των κοινωνικών δικτύων. Ποτέ δεν άκουσα όμως, κάτι αντίστοιχο!

Αυτό το μαγικό φαινόμενο του εγκεφάλου μας, καταφέρνει μέσα από ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα να διεγείρει την αίσθηση της αφής, χωρίς να υπάρχει φυσική επαφή! Μια τεχνολογικά διαμεσολαβούμενη, συναισθηματική εμπειρία. Είναι σαν κάποιος να αγγίζει τον εγκέφαλο σου, εε wow!

Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με μελέτες υπήρχε από πάντα. Η εξάπλωση των social media και των κοινωνικών πλατφορμών βοήθησε στην ευρεία αναγνώριση του όρου. Είναι ενδιαφέρον, ότι επιστήμονες που μελέτησαν το ASMR με τη χρήση μαγνητικού τομογράφου, βρήκαν πως τα trigger points του εγκεφάλου, είναι τα ίδια που ενεργοποιούνται όταν πχ. ακούμε ένα αγαπημένο τραγούδι ή όταν κάτι μας είναι αισθητικά ευχάριστο και ελκυστικό. Με μια ιδιαιτέρως σημαντική διαφορά!

Στην περίπτωση του ASMR, δεν επηρεάζεται ο εσωτερικός μας ρυθμός. Στα ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού, δημιουργείται ταχυκαρδία και γρήγορη αναπνοή. Στην εμπειρία του ASMR, ο ρυθμός της καρδιάς και η αναπνοή επιβραδύνονται, όπως παρομοίως γίνεται στον διαλογισμό και τη γιόγκα. Οι επιστημονικές μελέτες που έχουν γίνει, δε θεωρούνται ακόμη επαρκείς, ωστόσο αναφέρουν πως το ASMR μπορεί να συμβάλλει δραστικά στο μέλλον.

Επαγγελματίες της ψυχικής υγείας και θεραπευτές, πιστεύουν πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα θεραπευτικό εργαλείο για την καταπολέμηση του άγχους, του μετατραυματικoύ στρες, των διαταραχών ύπνου. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της τάσης. Είναι σίγουρα συναρπαστικό, να αξιοποιούνται θετικά οι δυνατότητες της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την ανθρώπινη δημιουργικότητα.

Αυτή η σκόπιμη συναισθηματική εμπειρία που κατασκευάζεται μέσω του ήχου, είναι κάτι περισσότερο όμως από μια τάση. Είναι η αντανάκλαση της συλλογικής μας -πλέον- ανάγκης για ηρεμία, χαλάρωση και ισορροπία μέσα σε έναν χαοτικό κόσμο.