Οκτώ εβδομάδες διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης

Το μεταναστευτικό, η οικονομία και η άμυνα είναι τα πιο καυτά θέματα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση του Βερολίνου. Ο επόμενος καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, θέλει να ακολουθήσει συντηρητική-δεξιά πολιτική, αλλά στις διαπραγματεύσεις με τους Σοσιαλδημοκράτες και τους Πράσινους θα πρέπει να εξασφαλίσει συμβιβασμούς για να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό, για τον οποίο έθεσε ως χρονικό στόχο το Πάσχα (20/4).

Η πολιτική κάθε κυβέρνησης συνεργασίας συμφωνείται εκ προοιμίου σε «συμβόλαιο συνασπισμού» που δεσμεύει όλα τα κόμματά της. Κατά κανόνα τα μικρότερα κόμματα αναγνωρίζουν το πολιτικό προβάδισμα του κόμματος του καγκελαρίου, αλλά θέτουν κόκκινες γραμμές, οι οποίες στο παρελθόν απέτρεψαν συμφωνίες. Οι διαπραγματεύσεις, φυσικά, θα είναι περίπλοκες για να διασφαλιστεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Από τους συμβιβασμούς που θα γίνουν, θα εξαρτηθεί αν η κυβέρνηση Μερτς θα μπορεί να κάνει τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Γερμανία.

Ο Μερτς, έχει υποσχεθεί να κλείσει «από την πρώτη μέρα» τα σύνορα για όσους έρχονται να ζητήσουν άσυλο χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα, παρ’ όλο που αυτό παραβιάζει τους νόμους της ΕΕ. Αναμένεται να μονιμοποιήσει τους ελέγχους σε όλα τα σύνορα. Θέλει να προωθήσει νόμο που θα διευκολύνει τη σύλληψη και απέλαση για όσους απορρίπτεται η αίτηση ασύλου τους. Και οι δύο πιθανοί εταίροι του αναμένεται να προβάλλουν έντονες αντιστάσεις.

Η οικονομία θεωρείται το πιο πιεστικό πρόβλημα της Γερμανίας αλλά και το πιο ισχυρό σημείο του Μερτς, που επί χρόνια ήταν ο κορυφαίος εμπειρογνώμονας των Χριστιανοδημοκρατών στη Βουλή και έχει παρελθόν επιτυχημένης καριέρας ως νομικός σύμβουλος μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων. Έχει δηλώσει ότι θέλει να μειώσει τους φόρους και τα κοινωνικά επιδόματα, να καταργήσει τη γραφειοκρατία, να απλοποιήσει τις εκδόσεις αδειών για τις επιχειρήσεις και να περιορίσει τον αριθμό των εργαζομένων στο δημόσιο.

Με τη γερμανική οικονομία να βρίσκεται ακόμα σε ύφεση, η αντίσταση από τους υποψήφιους εταίρους αναμένεται να είναι περιορισμένη. Οι Σοσιαλδημοκράτες θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν μεγάλη περικοπή των κοινωνικών επιδομάτων. Οι Πράσινοι ίσως θέσουν κόκκινες γραμμές σε θέματα κλιματικής πολιτικής, με πιθανότερο σημείο τριβής το κόστος και τις πηγές της ενέργειας. Ο Μερτς έχει δηλώσει ότι θέλει επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια, ενώ ο Πράσινος Χάμπεκ επέβλεψε ως υπουργός το κλείσιμο των τελευταίων πυρηνικών αντιδραστήρων της Γερμανίας αλλά δεν είχε αντίρρηση για εισαγωγές πυρηνικής ενέργειας από τη Γαλλία.

Ο Μερτς έδειξε ότι είναι έτοιμος να πάρει σκληρά μέτρα απέναντι στους δασμούς του Τραμπ αλλά είπε ότι θα διαπραγματευτεί μαζί του για να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση ώστε να μην ξεσπάσει γενικευμένος εμπορικός πόλεμος.

Μικρότερες αντιστάσεις μπορεί να αντιμετωπίσει στην προσπάθεια για ραγδαία ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Γερμανίας. Έχει υπολογιστεί ότι η Γερμανία χρειάζεται πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις 30 δισ. ευρώ (περίπου 5% του ΑΕΠ) για την άμυνα. Οι Σοσιαλδημοκράτες, που με πιθανότερο νέο ηγέτη τους τον απερχόμενο υπουργό Άμυνας, Πιστόριους (σε αυτή την περίπτωση θα αναλάβει αντικαγκελάριος), θα στηρίξουν τη δημιουργία ταμείου εκτός προϋπολογισμού, για τους εξοπλισμούς και τις υποδομές. Ο Πιστόριους προσπάθησε -χωρίς επιτυχία- να επαναφέρει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για άντρες και γυναίκες.

Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής δεν αναμένονται σημαντικά εμπόδια. Και τα τρία κόμματα συμφωνούν για συνέχιση και αύξηση της στήριξης στην Ουκρανία, ιδίως ενόψει της πιθανής διακοπής της βοήθειας από τις ΗΠΑ. Ο Μερτς θέλει να αναλάβει η Γερμανία (δηλαδή ο ίδιος) ηγετικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αναμένεται να βελτιώσει τις σχέσεις με τον Μακρόν, και είναι πιθανό να αναβιώσει ο γαλλογερμανικός άξονας, τουλάχιστον μέχρι τις επόμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, το 2027. Σημείο τριβής μπορεί να είναι οι σχέσεις με την Κίνα, που ο Μερτς έχει χαρακτηρίσει επικίνδυνη όπως η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες αντιμετώπισαν με μεγάλη ανοχή.