"Το βιτριόλι δεν σου έκαψε την ψυχή παρά μόνο το δέρμα"
Ψυχίατρος Ιωάννας: «Όταν άρχισες κι εσύ να αισθάνεσαι ότι υπάρχει μια υγιή επούλωση στα σωματικά τραύματα, και φυσικά το γεγονός -και θέλω να σ΄ευχαριστήσω γι’ αυτό- ότι κατάφερες μέσα από την επίθεση και από το τραύμα που έζησες, το βιτριόλι να μην σου κάψει την ψυχή παρά μόνο το δέρμα.
Ιωάννα: Μου λένε συχνά πάρα πολλοί πού έχω βρει όλη αυτή τη δύναμη, το κουράγιο να το αντιμετωπίσω με τον τρόπο που το αντιμετωπίζω.
Ψυχίατρος: Ως προσωπικός σου γιατρός και ως προσωπικός σου ψυχίατρος πρέπει να σου πω ότι το βασικότερο χαρακτηριστικό που σε διακρίνει είναι η καλοσύνη!
Μουσική
(Σήμα) Σταύρος Θεοδωράκης: Πώς συνεχίζεται η ζωή μετά από ένα χτύπημα, μία πτώση, μία τραγωδία; Τι έχουν να πουν οι ήρωες, οι ηρωίδες που τα κατάφεραν; Είναι το podcast “Ιωάννα”. Συγκλονιστικές εκμυστηρεύσεις και μαθήματα ζωής. Με την Ιωάννα Παλιοσπύρου.
Διαφημιστικό μήνυμα
Αισιοδοξία για την επόμενη ημέρα. Με τη σιγουριά και την αξιοπιστία της Groupama Ασφαλιστικής
Ιωάννα Παλιοσπύρου: «Λοιπόν, είναι λίγο απίστευτο νομίζω που είμαστε εδώ πέρα ενάμιση χρόνο μετά. Νομίζω ότι είναι πέντε ζωές πίσω όλο αυτό. Σήμερα έχω την πολύ μεγάλη χαρά να είμαι μαζί με τον γιατρό μου, τον κύριο Κοντοάγγελο Κωνσταντίνο, Επίκουρο Καθηγητή Ψυχιατρικής. Είναι δίπλα μου από την αρχή όλου αυτού του, της περιπέτειας και με έχει στηρίξει, με έχει βοηθήσει, μου ‘χει δώσει κουράγιο και πολλές συμβουλές που με έχουνε πάει λίγο παρακάτω. Γιατρέ μου, καλώς ήρθες».
Κωνσταντίνος Κοντοάγγελος: «Ιωάννα, είναι μεγάλη χαρά το ότι είμαι ο πρώτος καλεσμένος σε αυτή την υγιή και όμορφη προσπάθεια που κάνεις. Είναι χαρά γιατί πρώτα απ’ όλα ξέρω ότι είσαι καλύτερα, είναι χαρά για μένα γιατί ζεις. Και θέλω να σου πω ένα μεγάλο “ευχαριστώ” που κατάφερες να ζήσεις. Είναι χαρά για μένα το ότι μέσα απ’ τη συνεργασία που είχαμε από τις 15 Αυγούστου του 2020, μου έδωσες την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε. Είναι, επίσης, μεγάλη χαρά για μένα που θα μιλήσω μαζί με την Ιωάννα Παλιοσπύρου για τις δυσκολίες που βίωσε, όλον αυτόν τον αγώνα και το δύσκολο μονοπάτι για να φτάσουμε μέχρι εδώ και να δώσουμε ένα μήνυμα ελπίδας, καλοσύνης και αγάπης και χαράς σε όλο τον κόσμο που θα μας ακούσει. Πρέπει να σου πω ότι η επικοινωνία μας και η γνωριμίας μας στηρίχθηκε στην προσπάθεια το Αιγινήτειο Νοσοκομείο να δώσει μία βοήθεια στην ψυχική σου αποκατάσταση. Το τραύμα που πέρασες ήταν πολύ μεγάλο, η δυσκολία που βίωσες μέσα στο Θριάσιο Νοσοκομείο ήταν απίστευτα μαρτυρική και η πρώτη μέρα που σε γνώρισα ήταν συγκλονιστική».
Ι.Π.: «Πες μου λίγο γι’ αυτό. Για την πρώτη μέρα, για τις σκέψεις τις πρώτες. Είχε διαρκέσει πολύ λίγο. Ένα δεκάλεπτο νομίζω ότι ήταν η πρώτη συνάντηση, δεκαπέντε λεπτά».
Κ.Κ.: «Ήτανε ανήμερα της Παναγίας, 15 Αυγούστου του 2020, μια ηλιόλουστη μέρα όπου έπρεπε να συναντηθούμε στις 12 το μεσημέρι. Και θυμάμαι ότι βρήκα με δυσκολία το σπίτι σου στο Μοσχάτο και είχα μια αγωνία τι θα συναντήσω. Ειλικρινά συγκλονίστηκα όταν αντιμετώπισα έναν άνθρωπο ο οποίος… Έλειπε ένα από τα βασικά πράγματα έκφρασης στη ζωή μας: το πρόσωπο. Ένα σκοτεινό δωμάτιο 12 το μεσημέρι όπου δεν έμπαινε ήλιος, αλλά εγώ κοιτούσα έναν άνθρωπο ο οποίος ήτανε δακρυσμένος, κουρασμένος, απογοητευμένος και απελπισμένος. Ένας άνθρωπος κατεστραμμένος στην αριστερή του πλευρά και στο αριστερό πρόσωπο, ένας άνθρωπος ο οποίος δεν είχε μαλλιά, δεν είχε το αριστερό του αφτί και συγκλονισμένος έπρεπε να σου πω ότι μπορώ να σε βοηθήσω και να σε κάνω καλά. Πρέπει να σου πω ότι ήταν η μοναδική στιγμή στη ζωή μου που αντιμετώπισα έναν άνθρωπο χωρίς πρόσωπο. Αυτό που είπα και στο δικαστήριο, στηριζόμενος στην έκφραση του Ζαν Κοκτώ, ότι “για να εκφράσει την ψυχή του ο άνθρωπος, πρέπει να έχει πρόσωπο”. Αντιμετώπισα έναν ασθενή 21 χρόνια μετά απ’ την καριέρα μου, ο οποίος δεν είχε συναισθηματική και έκφραση προσώπου. 03:47 Επίσης, θέλω να σε ευχαριστήσω για το γεγονός ότι, μέσα απ’ αυτή τη συνεργασία, άντεξες, άκουσες τα λόγια μου, άκουσες την καθοδήγησή μου και δεν μου έκανες τη χάρη να αυτοκτονήσεις. Μου έκανες τη χαρά και το δώρο να ζήσεις».
Ι.Π.: «Θέλω να μου πεις αν υπήρξαν πραγματικά στιγμές που φοβήθηκες ότι δεν θα τα καταφέρουμε μαζί ή που μπορεί να απογοητεύτηκες. Ή κάθε φορά και κάθε συνάντησή μας έβλεπες μία ελπίδα και ότι είχες την πεποίθηση ότι θα τα καταφέρω;».
Κ.Κ.: «Κοίταξε. Βασικό στοιχείο στη σχέση μας είναι ότι καταφέραμε και χτίσαμε μία υγιή θεραπευτική σχέση, μία σχέση εμπιστοσύνης, ελπίδας ανάμεσα στον γιατρό και στον ασθενή. Δεν μπορώ να σου πω ότι δεν φοβήθηκα ή ότι δεν είχα αγωνία. Πρέπει να σου πω ότι, την πρώτη μέρα που ερχόμουνα στο σπίτι σου, το αυτοκίνητό μου ερχόταν με 60 χλμ., τη δεύτερη φορά με 40 και την τρίτη με 30. Κάποιες στιγμές ένας άνθρωπος, είτε είναι ειδικός, μπορεί να αντιμετωπίσει τη θέαση μιας δυσκολίας και να αναρωτιέται: “Εγώ μπορώ να βοηθήσω αυτόν τον άνθρωπο; Θα τα καταφέρω; Κι αν αποτύχω;”. Αλλά είναι στην πίστη του γιατρού στις γνώσεις και στην ελπίδα στον εαυτό του ότι θα βοηθήσει. Η αλήθεια είναι ότι σε κάποιες στιγμές φοβήθηκα, αλλά αισθάνθηκα ασφάλεια ότι θα τα καταφέρουμε τρεις μήνες μετά τη γνωριμία μας. Όταν άρχισε να βελτιώνεται η κατάσταση στο μάτι σου, όταν άρχισε να μειώνεται ο πόνος στο δέρμα σου, όταν άρχισες και εσύ να αισθάνεσαι ότι υπάρχει μία υγιής επούλωση στα σωματικά τραύματα. Και φυσικά το γεγονός, και θέλω να σε ευχαριστήσω γι’ αυτό, ότι κατάφερες μέσα από την επίθεση και απ’ το τραύμα που έζησες, το βιτριόλι να μην σου κάψει την ψυχή, αλλά μόνο το δέρμα».
Ι.Π.: «Εγώ αυτό που περνάω είναι μετατραυματικό στρες, σωστά; Οι άνθρωποι που νιώθουν ότι δεν πατούν καλά στα πόδια τους, που νιώθουν ότι έχουν βιώσει κάτι δύσκολο και ότι κάτι έχει χαλάσει μέσα τους, τι βοήθεια μπορούν να πάρουν από την Ψυχιατρική;».
Κ.Κ.: «Να πούμε σε έναν ιατρικό λόγο ότι αυτό που βίωσες ήταν ένα βαρύ, και βιώνεις ένα βαρύ, ψυχικό τραύμα. Δηλαδή, το ψυχικό τραύμα είναι μία συναισθηματική απόκριση σε ένα τραυματικό γεγονός. Οι άνθρωποι που περνάνε ένα τραύμα βιώνουν τα συμπτώματα που βίωσες κι εσύ: το σοκ σου, την άρνηση ή τη δυσπιστία σου, τη δυσκολία στη συγκέντρωσή σου μετά την έξοδο από το Θριάσιο, τον θυμό, την ευερεθιστότητα, την ανησυχία και τον φόβο, το κλάμα, την απομάκρυνση απ’ τους άλλους και το μούδιασμα. Τα ερωτήματα της Ιωάννας “θα γίνω καλά;”, “γιατί είμαι εδώ;”, “σε τι έφταιξα;”, “δεν ενόχλησα κανέναν”, “γιατρέ μου, βοήθησέ με να τα καταφέρω”. Όλα τα σωματικά συμπτώματα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε, που ήταν οι αϋπνίες σου, οι εφιάλτες, το τρέμουλο, η δυσκολία, οι ταχυπαλμίες, οι έντονοι πόνοι, η μυϊκή ένταση. Στηρίχθηκαν και στη χρήση και στη βοήθεια των ψυχιατρικών φαρμάκων, δηλαδή στην αντικαταθλιπτική σου θεραπεία και στην αγχολυτική σου θεραπεία, την οποία πρέπει να πούμε στον κόσμο ότι συνεχίζεις ακόμα έως τώρα και η οποία σε βοήθησε στο να μπορέσεις να διαχειριστείς τα αρχικά συμπτώματα του τραύματος».
Ι.Π.: «Ναι, αυτό είναι αλήθεια. Ακόμα είμαι σε αγωγή, ελαφριά από ό,τι μου έχεις πει όμως. Να εξηγήσουμε λίγο αυτό με τη φαρμακευτική αγωγή. Είναι πάρα πολλοί άνθρωποι οι οποίοι φοβούνται να πάρουν φάρμακα, όπως και η μαμά μου. Όταν της είπες ότι θα πρέπει να ακολουθήσω μία φαρμακευτική αγωγή, είχε τις αντιρρήσεις της, φοβήθηκε. Υπάρχουν φόβοι για εξάρτηση, για αλλοίωση των συναισθημάτων και της προσωπικότητας. Τι πρέπει να πούμε πάνω σ’ αυτό, πιστεύεις, σε αυτόν που είναι δύσπιστος ως προς τη φαρμακευτική αγωγή; Γιατί πρέπει να μπει κάποιος σε αυτή τη διαδικασία; Πώς τον βοηθάει;».
Κ.Κ.: «Τα συμπτώματα μιας κατάθλιψης και μιας μετατραυματικής διαταραχής, την οποία βίωσες κι εσύ έντονα, έχουν κλινικές εκδηλώσεις. Οι κλινικές εκδηλώσεις είναι όπως οι κλινικές εκδηλώσεις που έχει η πνευμονία, η ελκώδης κολίτιδα, η κεφαλαλγία. Είναι κλινικά συμπτώματα τα οποία θέλουν αντιμετώπιση και ύφεση μέσω φαρμακευτικής αγωγής. Η φαρμακευτική αγωγή απλά βοηθάει έναν άνθρωπο ώστε να μην υποφέρει. Και η επιστήμη σπεύδει να χρησιμοποιήσει όλα τα όπλα που έχει στο να μειώσει τον πόνο και την αγωνία ενός ασθενούς. Η αϋπνία χρειάζεται μία φαρμακευτική αγωγή, η θλίψη και το κλάμα προϋποθέτει μία φαρμακευτική αγωγή. Αυτό που επιδιώκουμε είναι η ψυχική υγεία, δηλαδή η ψυχονοητική και η κοινωνική κατάσταση όπου το άτομο μπορεί να αγαπά, να εργάζεται, να διασκεδάζει λαμβάνοντας ικανοποίηση από αυτό. Χωρίς ψυχική υγεία δεν μπορεί ένας άνθρωπος να θεωρείται υγιής, αν δεν πάσχει από σωματικό νόσημα, αλλά να έχει π.χ. μια αγχώδη διαταραχή. Πέρασες μία βαριά μετατραυματική διαταραχή και ο κύριος σκοπός και ρόλος μου ήταν να μπορέσω να σε βοηθήσω να γίνεις όπως ήσουν. Στο ερώτημα που αφορά τα φάρμακα και τον κόσμο, τα πράγματα ξεκινάνε με την ενημέρωση. Η γνώση είναι δύναμη. Με προγράμματα αγωγής υγείας, με την αναζήτηση με βοήθεια από ειδικούς. Δηλαδή ότι όταν κάτι μας δυσκολεύει, ότι νιώθουμε πιο απογοητευμένοι ή απαισιόδοξοι, αν δεν μας ευχαριστεί τίποτα, αν δεν βλέπουμε μέλλον, πρέπει να αναζητήσουμε μια βοήθεια. Με την πρόληψη απ’ την παιδική ηλικία και την επανεξέταση της ζωής μας σε κάθε σημείο καμπής. Είμαστε ευχαριστημένοι; Έχουμε θέσει τις σωστές προτεραιότητες; Έχουμε ισορροπία στους διάφορους τομείς της ζωής μας; Μέσα από μία επικοινωνία με έναν ειδικό μπορούμε να απαντήσουμε σ’ αυτά τα ερωτήματα».
Ι.Π.: «Άρα, θέλω να μου πεις αν το αντιλαμβάνομαι σωστά. Ο ρόλος και η επαφή κάποιου με έναν ψυχίατρο δεν είναι ο ψυχίατρος να του λύσει τα προβλήματα που πιθανόν αντιμετωπίζει στη ζωή του, αλλά είναι να τον βοηθήσει να βάλει σε μια σειρά τις σκέψεις του και να του δώσει κουράγιο και ελπίδα για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα άγχη του, το στρες του και τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Άρα, στην ουσία τον βοηθάς να βρει κάποιον τρόπο καλύτερο να διαχειριστεί τα προβλήματά του και τις περίπλοκες σκέψεις του. Σωστά;».
Κ.Κ.: «Σωστό. Ουσιαστικά ο ψυχίατρος δίνει την ικανότητα και τα ερεθίσματα στον ασθενή να μπορεί να εκμαιεύσει απ’ τον εαυτό του και να μπορέσει να βρεις τους σωστούς δρόμους προκειμένου να προσεγγίσει την ψυχική υγεία. Στην προηγούμενη ερώτηση που μου έκανες, Ιωάννα, όσον αφορά την ψυχική υγεία, το οποίο μας αφορά όλους, είναι το γεγονός ότι η κατάθλιψη που βίωσες αποτελεί μία πρώτη αιτία απώλειας εργατοωρών παγκοσμίως και πολύ σύντομα θα είναι ίσως και η πρώτη αιτία θανάτου για νέους ενήλικες. Δηλαδή, 1 στους 5 στον γενικό πληθυσμό κάποια στιγμή θα νοσήσει και 1 στους 6 στον γενικό πληθυσμό θα διαπράξει απόπειρα αυτοκτονίας. Έχει μεγάλη ανάγκη να διαχειριστούμε το στίγμα. Το στίγμα, η ντροπή ή η ανεπαρκής ενημέρωση, αλλά και η ανεπαρκής εκπαίδευση παθολόγων και γενικών γιατρών σε θέματα ψυχικής υγείας οδηγούν ενίοτε σε υποδιάγνωση και κακή θεραπευτική αντιμετώπιση. Το μεγαλύτερο μέρος της χρονιότητας μιας αναπηρίας από ψυχικές διαταραχές οφείλεται στην καθυστερημένη διάγνωση, τη λάθος διάγνωση, τη λάθος θεραπευτική αντιμετώπιση. Η θέση μου ως επιστημονικά υπευθύνου στη Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης των Φοιτητών, που είναι η ψυχιατρική κάλυψη όλων των φοιτητών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο όπου προσφέρουμε μαζί με τους συνεργάτες μου την δωρεάν υποστήριξη, είναι το γεγονός ότι εκεί, σε παιδιά ηλικίας 18-24, προσπαθούμε να διαχειριστούμε τα τραύματα της εφηβείας και της πρώιμης ενήλικης ζωής και να μπορέσουμε να δώσουμε μια σωστή ψυχοθεραπευτική υποστήριξη».
Ι.Π.: «Υπάρχουν πάρα πολλά μηνύματα, που το ξέρεις κι εσύ, που λαμβάνω από παιδιά, από εφήβους, από γυναίκες, από μονογονεϊκές οικογένειες. Σου έχω στείλει και εσένα πολλές φορές κάποιο μήνυμα και σου λέω: “Γιατρέ μου, έχω λάβει αυτό το μήνυμα, δεν ξέρω πώς να το χειριστώ, δεν ξέρω τι πρέπει να απαντήσω”. Τι πρέπει να κάνει αυτός ο άνθρωπος; Πού πρέπει να απευθυνθεί;».
Κ.Κ.: «Όλα τα μηνύματα που έχουμε διαχειριστεί και πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο ότι υπάρχουν μηνύματα από όλη την ελληνική επικράτεια, όπου οι άνθρωποι επικοινωνούν με την Ιωάννα, της δίνουν τον καλό τους λόγο, γιατί η Ιωάννα χρειάζεται τον καλό λόγο και τίποτα άλλο. Της δίνουν την ελπίδα, την αγάπη και ταυτόχρονα της κοινωνούν τα δικά τους προσωπικά προβλήματα. Όλα αυτά τα προβλήματα και τα μηνύματα έχουν από κάτω μια βαριά καταθλιπτική διάθεση. Οι άνθρωποι που μιλάνε μαζί σου ζητάνε βοήθεια. Και τι είναι η κατάθλιψη; Είναι αυτό που είπε ο Rollo May κάποτε: “είναι η ανικανότητα σύλληψης κάποιου μέλλοντος”. Οι άνθρωποι που επικοινωνούν με την Ιωάννα δεν βλέπουν μέλλον. Και μέσα από έναν άνθρωπο που κατάφερε και βρήκε τη δύναμη, το κουράγιο, τα ψυχικά αποθέματα να στηριχθεί, μπορεί η ίδια να επικοινωνεί και, μέσω εμού, να μπορούμε να δίνουμε κατευθύνσεις, συμβουλές και ενημέρωση. Άνθρωποι απ’ τη Ρόδο, άνθρωποι απ’ την Κρήτη, άνθρωποι απ’ την Πελοπόννησο, άνθρωποι απ’ την Μακεδονία που επικοινωνούν μαζί σου και ζητούν τη βοήθειά σου, καταφέρνουμε μέσα από τη θεραπευτική σχέση που έχουμε δομήσει, να μπορούμε να τους κατευθύνουμε στις σωστές μονάδες υγείας, ψυχικής υγείας, ώστε να βρουν ένα αποκούμπι και μία βοήθεια».
Ι.Π.: «Πρόσφατα, το είχαμε συζητήσει και μαζί, υπήρχε μία κοπέλα που χρειαζόταν βοήθεια και η οποία δεν μπορούσε να μιλήσει στο τηλέφωνο, δεν μπορούσε να καλέσει απ’ το τηλέφωνο για βοήθεια λόγω κάποιας ευαισθησίας στην ακοή της και σε ρώτησα “πού πρέπει να απευθυνθεί;”. Και μου απάντησες το πολύ απλό, ότι υπάρχει στην Ελληνική Αστυνομία κάποιο email στο οποίο μπορεί κάποιος να απευθυνθεί γραπτώς ή κάποιο μήνυμα το οποίο μπορεί να στείλει γραπτώς. Και, ενώ είναι κάτι τόσο απλό που μπορείς με μία αναζήτηση στο διαδίκτυο να βρεις την απάντηση, ο άνθρωπος νιώθει περισσότερη εμπιστοσύνη στο να απευθυνθεί είτε σε μένα ή σε κάποιον που βιώνει κάτι πολύ δύσκολο, παρά να κάνει το πολύ απλό, αυτή την αναζήτηση στο διαδίκτυο για να δει πώς μπορεί να βρει βοήθεια».
Κ.Κ.: «Η αλήθεια είναι ότι μερικές φορές η απλότητα στη ζωή είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι φανταζόμαστε. Όντως το συγκεκριμένο κοριτσάκι θα μπορούσε να ανοίξει το ίντερνετ και να βρει τη συγκεκριμένη σελίδα της Ελληνικής Αστυνομίας η οποία απευθύνεται στις γυναίκες και στα παιδιά τα οποία υφίστανται κακοποίηση ή στις ειδικές τηλεφωνικές γραμμές που έχουν αναπτυχθεί ώστε κάποιος να ζητάει ανώνυμα βοήθεια. Η επικοινωνία της και η ανάγκη να μιλήσει σε σένα είναι γιατί δανείζεται και μοιράζεται την εμπειρία σου. Θέλει ένα κομμάτι απ’ τη δύναμή σου. Και όταν ένας άνθρωπος έχει ανέβει στο Έβερεστ και εσύ θέλεις να ανέβεις στον Λυκαβηττό, θα ζητήσεις τη βοήθειά του. Εσύ, επειδή έχεις περάσει αυτόν τον πόνο και αυτή τη δυσκολία, δίνεις δύναμη, κουράγιο και ελπίδα. Δεν είναι η δυσκολία ότι δεν μπορεί να ανοίξει το ίντερνετ και να βρει τη γραμμή βοήθειας για τις κακοποιημένες γυναίκες. Θέλει να το ακούσει από σένα, γιατί εσύ αποτελείς ένα υγιές πρότυπο το οποίο προέκυψε μέσα από μία άδικη και βάρβαρη επίθεση. Είναι σημαντικό ότι είσαι η μοναδική γυναίκα από τις 13 γυναικοκτονίες οι οποίες ήταν επιτυχημένες και εσύ ευτυχώς ζεις. Αλλά μέσα απ’ την εμπειρία σου και απ’ τη δύναμή σου το συγκεκριμένο κοριτσάκι λέει στον εαυτό του: “Μου το είπε η Ιωάννα”. Η άδικη επίθεσή σου δημιούργησε ένα πρότυπο ελπίδας, το οποίο δεν μπορούμε ούτε εμείς ούτε τα Μέσα Ενημέρωσης να δημιουργήσουν. Το δημιούργησε η ίδια η ζωή. Είσαι ένας νικητής ζωής που ο άνθρωπος σε θαυμάζει. Οι άνθρωποι σε θαυμάζουν και σου δείχνουν την αγάπη τους. Σαν άνθρωπος, σαν προσωπικότητα και σαν ασθενής χρειάζεσαι μόνο την αγάπη, μόνο τα καλά σχόλια των ανθρώπων και μόνο την ελπίδα ότι θα τα καταφέρεις. Έχουμε δρόμο μπροστά, έχεις να κάνεις πολλά χειρουργεία ακόμα για να αποκατασταθούν οι βλάβες στο δέρμα σου. Πρέπει να σε βοηθήσω να φτάσεις στο τέλος όλης αυτής της προσπάθειας και πιστεύω ότι ο κόσμος θα καταλάβει ότι, κάθε φορά που πληκτρολογεί ένα μήνυμα και απευθύνεται σε σένα, ο παρονομαστής πρέπει να είναι ο σεβασμός, η συμπόνια και η ανάγκη η Ιωάννα να παίρνει ελπίδα. Οποιοδήποτε άλλο διαφορετικού χαρακτήρα μήνυμα δεν το χρειάζεσαι».
Ι.Π.: «Νομίζω όμως αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους, έτσι δεν είναι; Δεν πρέπει όλοι οι άνθρωποι… Δεν έχουν ανάγκη όλη αυτή την αγάπη και την υποστήριξη και τα καλόβουλα σχόλια;».
Κ.Κ.: «Άκουσε. Εγώ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη μαζί με τους συνεργάτες μου καλύπτουμε το Λαϊκό, το Αλεξάνδρα, το Αρεταίειο και το Νοσοκομείο Συγγρός. Υπάρχουν χιλιάδες ιστορίες σαν την Ιωάννα εκεί μέσα τις οποίες αντιμετωπίζουμε κάθε βδομάδα. Άνθρωποι με καρκίνο, παιδιά τα οποία είναι στο στάδιο της προθανάτιας κατάστασης με λευχαιμίες, άνθρωποι οι οποίοι παλεύουν μες στις μονάδες COVID πριν τη διασωλήνωση και μετά την αποσωλήνωση να επιβιώσουν, άνθρωποι με βαριά δερματολογικά νοσήματα, άνθρωποι που έχουν κάνει απόπειρες αυτοκτονίας. Για μένα κάθε ιστορία από αυτές που ακούω έχει μία σημαντική αξία και για μένα όλες αυτές οι ιστορίες έχουν τον πόνο και τη θλίψη της Ιωάννας. Όλες αυτές οι ιστορίες έχουν σημασία. Η βαρβαρότητα της επίθεσής σου και το γεγονός ότι όλο αυτό το πράγμα δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα, έστρεψε τη δημοσιότητα πάνω σου. Οι άνθρωποι δεν σημαίνει ότι σταμάτησαν να ασχολούνται με τα άλλα προβλήματα και θα ασχολούμαστε με την Ιωάννα. Η Ιωάννα συμβολίζει τον πόνο όλων αυτών των ανθρώπων, γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι που παλεύουν μες στα νοσοκομεία για να επιβιώσουν δεν έχουν τη χάρη και το δώρο της δημοσιότητας που απολαμβάνεις εσύ. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που το ζήτησες, ούτε το διεκδίκησες. Έτυχε. Δεν το κυνήγησες και δεν το απαίτησες. Προέρχεται από το ενδιαφέρον και απ’ την αγάπη του κόσμου».
Ι.Π.: «Μου λένε συχνά πάρα πολλοί πού έχω βρει όλη αυτή τη δύναμη, το κουράγιο να το αντιμετωπίσω με τον τρόπο που το αντιμετωπίζω. Για μένα, λόγω της προσωπικότητάς μου φαντάζομαι, είναι λίγο αυτονόητο. Δηλαδή δεν θα μπορούσα διαφορετικά να έχω χειριστεί αυτή την κατάσταση νομίζω, γιατί είμαι νομίζω σαν χαρακτήρας λίγο πεισματάρα, είναι κι ότι αγαπώ πολύ τη ζωή».
Κ.Κ.: «Ως προσωπικός σου γιατρός και ως προσωπικός σου ψυχίατρος, όπου είμαι και ο πλέον αρμόδιος για να μπορώ να αποτυπώσω τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σου και τις πτυχές της ψυχής σου, πρέπει να σου πω ότι το βασικότερο χαρακτηριστικό που σε διακρίνει είναι η καλοσύνη. Είσαι ένας καλός άνθρωπος. Είσαι ένας απλός άνθρωπος, είσαι ένας άνθρωπος με ευαισθησίες, είσαι ένας άνθρωπος της καθημερινότητας, είσαι ένας άνθρωπος ο οποίος αγαπάει τους γονείς του, τον αδελφό του, τις φίλες του. Είσαι ένας άνθρωπος ο οποίος πάλεψε για να ζήσει. Κάποια στιγμή πρέπει να πεις και στο πανελλήνιο πόσες διαφορετικές δουλειές έκανες για να επιβιώσεις. Το ότι δούλευες δύο δουλειές και τρεις δουλειές για να μπορέσεις να ανταπεξέλθεις στις οικονομικές απαιτήσεις της φοιτητικής και της μετά της φοιτητικής περιόδου ζωής σου. Το γεγονός ότι είσαι ένας άνθρωπος που δεν έχει στοιχεία θυμού, δεν έχει στοιχεία κακίας και μέσα απ’ την ελπίδα που σε διακρίνει, κατάφερες και στάθηκες στα πόδια σου. Εμένα μου έδωσαν ένα υγιές και γερό σπίτι που απλά έλειπε η σκεπή. Και μου είπαν: “Γιατρέ μου, ξαναφτιάξε τη σκεπή”. Και την ξαναέφτιαξα».
Ι.Π.: «Και σε ευχαριστώ, πολύ. Θέλω λίγο να πάμε στο περιβάλλον κάποιου ασθενούς ή κάποιου που αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση. Στην οικογένειά του, στους φίλους του, στο εργασιακό περιβάλλον. Πόσο ρόλο παίζει για να τον βοηθήσει, να βοηθηθεί μέσα απ’ αυτούς; Και τι πρέπει να κάνει κάποιος όταν, ας πούμε έχω εγώ έναν φίλο που διακρίνω ότι δυσκολεύεται, ότι αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα στη συμπεριφορά του, στις αντιδράσεις του. Τι πρέπει να κάνω για να τον βοηθήσω;».
Κ.Κ.: «Ένα ουσιαστικό στοιχείο στην επικοινωνία των ανθρώπων είναι κάποια στιγμή να μπορούμε να μάθουμε να ακούμε. Ακούω σημαίνει ακουμπάω στην ψυχή του ανθρώπου και ακούω τι νιώθει. Εσύ, που έχεις μία υγιέστατη παρέα από δέκα φίλες, έμαθες να τις ακούς και να σε ακούνε. Και, επειδή σε άκουσαν, έμειναν κοντά σου όλον αυτόν τον καιρό και πραγματικά εντυπωσίασαν τους πάντες και εμάς τους ειδικούς ψυχικής υγείας το στιγμιότυπο με τις λευκές μάσκες. Για να μπορούν να αποστιγματίσουν τη λευκή μάσκα της Ιωάννας και να αποδείξουν ότι όλοι μπορεί να έχουμε τη δύναμη και την ελπίδα της Ιωάννας. Ο κάθε άνθρωπος που βιώνει ένα πρόβλημα πρέπει να έχει έναν άνθρωπο να τον ακούσει. Αυτός μπορεί να είναι η οικογένειά του, μπορεί να είναι οι φίλοι του, αλλά μπορεί να είναι και ένα νοσοκομείο. Το Αιγινήτειο Νοσοκομείο είναι ανοιχτό 24 ώρες το 24ωρο, στο οποίο εργάζομαι τα τελευταία 21 χρόνια και οποιοσδήποτε άνθρωπος μπορεί να απευθυνθεί ώστε να πει αυτό που πονάει δωρεάν και γρήγορα. Επίσης, μέσα από αυτή την εθνική μάστιγα που ζούμε, του κορονοϊού, το Πανεπιστήμιο μαζί με το Υπουργείο Υγείας και τη μονάδα “ΑΡΓΩ” έχουν φτιάξει τη γραμμή 10306, η οποία είναι η ψυχολογική υποστήριξη των ανθρώπων που αγωνιούν για τον κορονοϊό. Και πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο ότι υπάρχει και η ειδική γραμμή για τους ανθρώπους που νοσηλεύονται με κορονοϊό, οι οποίοι επικοινωνούν μέσα από τους θαλάμους νοσηλείας, γιατί κατά κύριο λόγο είναι απομονωμένοι και απαγορεύονται τα επισκεπτήρια, ώστε μέσα από την προσπάθεια που φτιάξαμε να μπορέσουμε να τους στηρίξουμε ψυχολογικά και να τους δώσουμε κουράγιο να ανταπεξέλθουν στο μαρτύριο που βιώνουν».
Ι.Π.: «Άρα, καταλαβαίνω ότι πλέον κάποιος που νιώθει την ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη ή κάποιος που βλέπει ότι ένας άνθρωπος τη χρειάζεται, υπάρχουν οι δομές και τα εργαλεία να απευθυνθεί και να τον βοηθήσει».
Κ.Κ.: «Ιωάννα, ο Καμύ είπε όλο αυτό που περιγράφεις σε μία πρόταση: “Ακόμα κι όταν κάποιος είναι πεπεισμένος για την απελπισία του, πρέπει να δρα σαν να ελπίζει”. Ο πόνος δεν δίνει δικαιώματα. Ο άνθρωπος πρέπει να ελπίζει και πρέπει να συνεχίσει να επιβιώνει. Είμαστε εδώ για να δώσουμε στους ανθρώπους ένα αποκούμπι και ένα στήριγμα. Οι ειδικοί ψυχικής υγείας στηρίζουν τα ψυχολογικά προβλήματα των ανθρώπων και τις ψυχολογικές τους ανησυχίες, και είναι για να τους βοηθήσουμε. Πρέπει οι άνθρωποι να απευθύνονται στους ειδικούς».
Ι.Π.: «Μου είχες πει σε μία συζήτησή μας, που μου ‘χε κάνει εντύπωση, ότι αν ποτέ έγραφες κάποιο βιβλίο, ένας από τους χαρακτήρες και μία από τις ιστορίες που θα ήθελες να αναφερθείς, θα ήταν η δική μου. Γιατί μου το είπες αυτό;».
Κ.Κ.: «Ίσως γιατί είναι η πρώτη φορά στην καριέρα μου που αντιμετωπίζω έναν άνθρωπο ο οποίος έχει δεχτεί επίθεση από βιτριόλι. Έχει τύχει να συναντήσω εγκαυματίες. Έχει τύχει να συναντήσω εγκαυματίες από πυρκαγιές και από χημικά εγκαύματα, αλλά η έννοια της επίθεσης και του μίσους το οποίο εισέπραξες και το ψυχολογικό βάθος το οποίο συγκεντρώνει ήταν πρωτόγνωρο για μένα. Εάν γράψω ένα βιβλίο για τις ιστορίες, θα είσαι το τελευταίο κεφάλαιο, γιατί θα ήθελα το βιβλίο να τελειώσει με σένα».
Ι.Π.: «Θέλω λίγο να μου πεις για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ψυχίατρος. Δηλαδή καταλαβαίνω ότι έχεις κληθεί να χειριστείς πολύ δύσκολα περιστατικά και θέλω να μου πεις αν αυτό είναι κάτι που εσένα προσωπικά σε επιβαρύνει ψυχικά, ψυχολογικά και από που αντλείς βοήθεια. Κατ’ αρχάς για τη μέθοδο κάθε φορά που θα ακολουθείς με τον κάθε ασθενή. Δηλαδή είναι από βιβλία; Είναι από συνεργάτες; Έχεις κάποιον τον οποίο συμβουλεύεσαι, γιατρό αντίστοιχα; Και αν για τη δική σου ψυχολογική υποστήριξη απευθύνεσαι κάπου».
Κ.Κ.: «Η δύναμη και η γνώση που κατακτά ένας ψυχίατρος μέσα απ’ τις σπουδές του, του δίνει τη δυνατότητα να μπορεί να ανταπεξέρχεται σε δύσκολα πράγματα. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζεις, υπάρχουν στιγμές που λες “δεν θα τα καταφέρω”. Θυμάμαι όταν συνάντησα ένα παιδί 18 ετών στο Λαϊκό που είχε οξεία λευχαιμία και ήταν σε προθανάτια κατάσταση και γύρισε κλαίγοντας και μου είπε “γιατί εγώ πρέπει να πεθάνω τόσο νωρίς;”. Θυμάμαι έναν άνθρωπο ο οποίος ο γιος του είχε να του μιλήσει 15 χρόνια, έδωσε το κινητό του και μου είπε “γιατρέ, το παιδί μου δεν μου ‘χει μιλήσει 15 χρόνια, πάρ’ τον ένα τηλέφωνο να του πεις ότι πεθαίνω, είσαι ο μοναδικός που μπορεί να τον συγκινήσει”. Η κάθε ιστορία του ανθρώπου έχει μία δυσκολία, Ιωάννα. Ο ψυχίατρος αντλεί δύναμη απ’ τη γνώση κι απ’ την προσωπικότητά του. Οι εξαιρετικοί μου συνεργάτες οι οποίοι με περιβάλλουν και με στηρίζουν, οι δάσκαλοί μου οι οποίοι με συμβουλεύουν και με κατευθύνουν, η ικανότητα το Πανεπιστήμιο το οποίο υπερασπίζομαι και εκπροσωπώ μέσα από την επαφή με τους φοιτητές να μπορεί να σου δίνει έναν υγιή διάλογο. Όλα τα προβλήματα έχουν έναν συγκεκριμένο τρόπο χειρισμού. Κάποιες στιγμές, όμως, ακόμα κι ένας ψυχίατρος μπορεί να αισθανθεί αδύναμος, γιατί κι εκείνος είναι άνθρωπος».
Ι.Π.: «Και τι κάνεις σε αυτή την περίπτωση;».
Κ.Κ.: «Επιστρατεύεις όλη τη γνώση, ζητάς βοήθεια από τους πιο έμπειρους και τους μεγαλύτερους, μπορείς να καταφύγεις στη βιβλιογραφία για να πάρεις καινούριες απόψεις και καινούριες γνώμες. Το σίγουρο είναι όμως ότι πρέπει να βρεις μία λύση για να βοηθήσεις, γιατί στην Ψυχιατρική είσαι εσύ και εκείνος. Και στις 15 Αυγούστου του 2021 εγώ κι εσύ βρεθήκαμε σε ένα δωμάτιο οι δυο μας χωρίς τα φώτα της δημοσιότητας, χωρίς το Θριάσιο. Εγώ κι εσύ στο σαλόνι του σπιτιού σου, όπου έπρεπε να γίνει αυτό που μου είπες: “Κάνε με καλά”».
Ι.Π.: «Γιατρέ, τελικά θα με κάνεις καλά; Θα γίνω καλά;».
Κ.Κ.: «Νομίζω ότι έχεις κάνει μία σημαντική πρόοδο. Η μεγάλη μου ικανοποίηση είναι να μπορώ να νιώθω ότι λειτουργείς και κυκλοφορείς χωρίς τη μάσκα, ότι έχουν ολοκληρωθεί οι επεμβάσεις, ότι μπορείς να ελπίσεις ότι όλο αυτό το πράγμα θα το αφήσουμε πίσω μας και φυσικά ότι η ζωή θα σου δώσει ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της ζωής: τη μητρότητα».
Ι.Π.: «Έχω μία πολύ μεγάλη απορία γι’ αυτούς που νιώθουν συχνά την ανάγκη, έχει συμβεί και σε μένα αλλά και σε διάφορους ανθρώπους, να κρυφτούν πίσω από μία οθόνη και ένα πληκτρολόγιο και να πουν κάτι πολύ άσχημο, πολύ κακό που συχνά δεν έχει και σχέση με την πραγματικότητα. Αυτό είναι το ένα κομμάτι. Και το άλλο κομμάτι είναι το φαινόμενο του μιμητισμού. Για ποιό λόγο αυτοί οι άνθρωποι, αντί να τους αποτρέψει όλο αυτό που έχει γίνει από αυτές τις συμπεριφορές, αντιθέτως λειτουργεί σ’ αυτούς ενθαρρυντικά;».
Κ.Κ.: «Ιωάννα, ο άνθρωπος από τη γέννησή του και από τη στιγμή που δημιουργήθηκε είχε την ανάγκη να εκφράζει την άποψή του με ειλικρίνεια και με θάρρος. Στη δεκαετία του ’40 και στον πόλεμο ήταν ο πολύγραφος. Στην περίοδο της Χούντας ήταν τα συνθήματα στον τοίχο. Μετά ακολούθησαν οι εφημερίδες. Αυτό που γίνεται είναι ότι τα συνθήματα στον τοίχο μεταφέρθηκαν πια στον “τοίχο” του Facebook, γι’ αυτό λέγεται τοίχος. Ερχόμενος εδώ πέρα στη συνέντευξη, είχε ακριβώς από κάτω στη Μεσογείων που βρισκόμαστε ένα μήνυμα που γράφει στον τοίχο “μην ερωτευτείς γιατί ο έρωτας είναι εθιστικός”. Αυτό έχει ένα μήνυμα το οποίο είναι ότι ένας άνθρωπος ίσως έχει πονέσει. Κάποιοι άνθρωποι μπαίνουν σ’ ένα πληκτρολόγιο και αρχίζουν και πληκτρολογούν πράγματα τα οποία έχουν αγάπη, συμπόνια, καλοσύνη και μίσος. Έχουν την ανάγκη αυτό το πράγμα να το εκφράσουν και να το πουν. Ίσως δεν έχουν που να το πουν. Ίσως δεν έχουν κάποιον να τους ακούσει, ίσως αισθάνονται μεγάλη ανάγκη να εκφράσουν αυτό το μίσος σε ένα πληκτρολόγιο. Καλό είναι κάποια στιγμή ένας άνθρωπος που γράφει όμως κάτι, να μπορεί να προσδιορίζει τον αντίκτυπο που έχει στον ίδιο, στην οικογένειά του, στους φίλους του, αλλά και στον δέκτη του μηνύματος, γιατί μερικά μηνύματα πονάνε. Και πρέπει σε αυτή τη σύγχρονη εποχή με αυτό που βιώνουμε σαν κράτος και κοινωνία να μειώσουμε τον πόνο, και τον εσωτερικό, και τον κοινωνικό και να μπορέσουμε να δώσουμε αλληλεγγύη και αλληλοϋποστήριξη».
Ι.Π.: “Τελικά είναι επικίνδυνοι όμως αυτοί οι άνθρωποι; Δηλαδή αυτό που σκέφτομαι εγώ κάθε φορά δεν είναι αν με στεναχωρεί εμένα. Εγώ μπορώ και το διαχειρίζομαι ας πούμε κατά κάποιον τρόπο. Όμως γι’ αυτό που ανησυχώ και αυτό που με στεναχωρεί είναι η σκέψη πως αυτός ο άνθρωπος έχει στη ζωή του έναν πατέρα, μία μητέρα, ίσως ένα παιδί, ίσως έναν φίλο που βγάζει αυτή την ίδια συμπεριφορά και σκέφτομαι ότι είναι επικίνδυνος προς το περιβάλλον το δικό του. Αυτό ισχύει; Και τι πρέπει να κάνουμε τελικά;”.
Κ.Κ.: «Η αλήθεια είναι ότι σαν ειδικός δεν μπορώ να κάνω ευθείς συσχετισμούς για το αν κάποιος που γράφει είναι επικίνδυνος. Σε επιστημονική προσέγγιση και σε επίπεδο υπόθεσης, ο κάθε άνθρωπος μπορεί από κάτω να κρύβει και μία επικινδυνότητα, αλλά δεν θέλω να εστιάσουμε στο μήνυμα της επικινδυνότητας. Θέλω να εστιάσουμε στην ανάγκη ότι, όταν ένας άνθρωπος πληκτρολογεί το μίσος του, πρέπει να αναρωτηθεί ότι αυτό πρέπει κάπου να πάει να το συζητήσει και να το μετριάσει. Να το διαχειριστεί και να μπορέσει να το ελαχιστοποιήσει, γιατί αυτό θα δώσει λιγότερο πόνο στην οικογένεια και στους άλλους και θα κάνει τον ίδιο να προσεγγίσει ένα σημαντικό κομμάτι ψυχικής αυτοβελτίωσης».
Ι.Π.: «Μακάρι να βρει τη δύναμη να το κάνει και μακάρι αν δεν την έχει ο ίδιος, που συνήθως δεν την έχει ο ίδιος, κάποιος απ’ το περιβάλλον του που τον αγαπάει και τον νοιάζεται να τον βοηθήσει να απευθυνθεί εκεί που πρέπει. Και νομίζω ότι αυτό είναι και το πιο όμορφο μήνυμα να κλείσουμε».
Κ.Κ.: «Ας δώσουμε ακόμα ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Η Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο εδώ και περίπου δύο μήνες οργάνωσαν ένα καινούριο ιατρείο υποστήριξης στην ανατολική Αττική, στο Μάτι, για τους ανθρώπους που έχουν πληγεί από την πυρκαγιά του ’18. Το ιατρείο λειτουργεί καθημερινά και υπάρχουν αναρτημένα τα τηλέφωνα στο σάιτ των ανθρώπων των πυρόπληκτων περιοχών. Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι που πλαισιώνουν το πρόγραμμα έχουν σαν κύριο στόχο και σκοπό την ανακούφιση στα τραύματα των ανθρώπων οι οποίοι έχουν εγκαύματα από τις πυρκαγιές. Έχουν εγκαύματα σαν τα δικά σου τα οποία όμως είναι εγκαύματα απ’ τη φωτιά και όχι απ’ το βιτριόλι. Και ίσως είναι σημαντικό ότι η Ιωάννα Παλιοσπύρου για πρώτη φορά επικοινωνεί στον κόσμο ότι ένα ιατρείο απευθύνεται σε εγκαυματίες όπως κι εκείνη».
Ι.Π.: «Οπότε να πούμε ότι…».
Κ.Κ.: «Το αισιόδοξο μήνυμα είναι η ελπίδα της Ιωάννας. Η χαρά της Ιωάννας ότι ξαναγύρισε στη ζωή, η αγάπη που εισπράττει απ’ τον κόσμο, η δύναμη που μπορεί να κοινωνεί προς τα έξω. Κι ένα αισιόδοξο μήνυμα που είπε ένας μεγάλος νομπελίστας, ότι “μόνο αφού έχουμε χάσει τα πάντα, είμαστε ικανοί να κάνουμε τα πάντα”. Η Ιωάννα έχασε τα πάντα σε μία συγκεκριμένη στιγμή, στις 20 Μαΐου του 2020, και σήμερα στις 26 Νοεμβρίου του 2021 νιώθουμε ότι έχει ξαναγεννηθεί».
Ι.Π.: «Σε ευχαριστώ πάρα πολύ».
Κ.Κ.: «Εγώ σε ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη σου».
Μουσική
Ήταν το podcast “Ιωάννα” με την Ιωάννα Παλιοσπύρου.
Παραγωγή – Επιμέλεια: Γιούλα Ράπτη.
Στους ήχους ο Γιώργος Βαβανός.
Οι συγκλονιστικές ιστορίες συνεχίζονται με νέους καλεσμένους στα επόμενα επεισόδια. Μπορείτε να στέλνετε τα μηνύματά σας για την Ιωάννα στο email: ioanna@pod.gr.
Μια παραγωγή του pod.gr. Αναζητείστε τα podcast που σας ενδιαφέρουν στο pod.gr, apple podcast, google podcast και σε οποιαδήποτε άλλη εφαρμογή ακούτε podcast από το κινητό σας.
Διαφημιστικό μήνυμα
Η Groupama Ασφαλιστική θεωρεί χρέος της να υπερβαίνει τα συνήθη όρια μιας ασφαλιστικής εταιρείας και να επιννοεί συνεχώς νέους τρόπους στήριξης των πελατών της. Οι δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας είναι συνεχείς και διαχρονικές. Με την οικογένεια της Groupama Ασφαλιστικής να συμβάλλει κάθε μέρα στην ενδυνάμωση της αισιοδοξίας.
